Celem działalności Służby Parków Krajobrazowych jest ochrona przyrody, walorów krajobrazowych, wartości historycznych i kulturowych oraz edukacja na terenie lubuskich parków krajobrazowych.

W województwie lubuskim znajduje się 7 parków krajobrazowych: Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy "Ujście Warty", Pszczewski Park Krajobrazowy, Łagowsko-Sulęciński Park Krajobrazowy, Krzesiński Park Krajobrazowy, Gryżyński Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy "Łuk Mużakowa". W każdym z tych parków prowadzone są działania mające na celu ochronę przyrody.

Wraz z nastaniem wiosennej pogody, w lutym 2019 roku Służba Parków Krajobrazowych przystąpiła do corocznej akcji czynnej ochrony muraw kserotermicznych w Owczarach. Wraz z pracownikami Klubu Przyrodników z Muzeum Łąki w Owczarach wyruszyliśmy na pobliskie murawy, które jako siedlisko Natura 2000 (o kodzie 6210) wymagają typowych działań polowych.

Czynna ochrona muraw kserotermicznych polega na wykaszaniu, zbieraniu i odpowiednim składowaniu podrostu tarniny, dzikiej

róży, głogu i jeżyny z obszaru wyznaczonego do odsłonięcia trawiastego runa. Wykorzystywane są do tego sekatory ręczne, grabie i widły. W niektórych przypadkach również wymagane jest użycie kosiarki z nożem tnącym.W ten sposób szybko zarastające zbocza krzewy nie będą przesłaniały gatunków traw i roślin zielnych chronionych i charakterystycznych dla tego siedliska. Te działania pozwalają zachować takie gatunki jak m. in.: pajęcznica liliowata, dzwonek boloński, kosaciec bezlistny, wężymord stepowy, ostnica Jana, macierzanka wczesna.

W ten sposób „pomagamy” miejscowym stadom owiec w ekstensywnej ochronie muraw. Taki typ pasterstwa stanowi podstawę tworzenia i funkcjonowania tego cennego siedliska. Owce zgryzają rośliny miękko listne, a pozostawiają w większości nienaruszone gatunki kserotermiczne i zwarte zarośla. Wówczas to, do prac przystępuje człowiek, by ręcznie usunąć zdrewniałe z czasem pędy szybko wzrastających, niepożądanych w tym miejscu drzewek i krzewów.

            Murawy kserotermiczne charakteryzują się specyficznym bioklimatem. Posiada on duże walory bioterapeutyczne i psychostymulujące. Dlatego praca mimo wielkiego wysiłku, daje sporo satysfakcji i zadowolenia. Jednocześnie należy pamiętać, że latem na murawach jest o wiele goręcej, niż wskazuje na to termometr. Wierzchnia warstwa gleb może nagrzewać się sporo ponad 50-60^oC! W takich warunkach jest naprawdę ciężko pracować, dlatego kolejny już rok prace prowadzone są w okresie późnej zimy, na przełomie lutego i marca. W tym roku warunki pogodowe pozwoliły na prace w II połowie lutego. Nie było

śniegu i mrozu, temperatura wzrosła powyżej 5^oC, a trawiaste runo jeszcze nie zdążyło się zazielenić. Dzięki temu wszelkie krzewy i drzewka były doskonale widoczne a po zimie można je łatwo wyciąć i delikatnie usunąć z obszaru murawy. W ten sposób wzrasta powierzchnia dostępna dla światła i szybkiego wzrostu gatunków kserotermicznych. Usuwana biomasa spełni jeszcze dodatkową funkcję  - zgromadzona w stosach stanowi praktyczne schronienie dla drobnych gadów i ssaków. Nie rzadko jest też doskonałym miejscem do budowy gniazda i założenia ptasiej rodziny. Tak właśnie na wielu „poziomach egzystencjalnych” funkcjonują murawy utrzymywane przez człowieka i ekstensywny wypas owiec.

Zapraszamy do odwiedzania górzyckich muraw kserotermicznych przy Muzeum Łąki w Owczarach, w Parku Krajobrazowym „Ujście Warty”. Robiąc sobie przystanek w Muzeum, jednocześnie zachęcamy do delektowania się opisanym cudem natury szczególnie wiosną i latem ze względu na dynamiczny rozwój roślinności.

przygotowali:

Paweł Cieniuch

Park Krajobrazowy „Ujście Warty”