Lekcje biologii, geografii, czy też ogólnie mówiąc przyrody, które odbywają się w szkole mogą być ciekawe i interesujące. Jednak dopiero możliwość obcowania, poznawania pewnych informacji na łonie przyrody zaczyna przynosić prawdziwe owoce. Świetnym sposobem prowadzenia zajęć edukacyjnych na świeżym powietrzu są szlaki oraz ścieżki dydaktycznych o tematyce przyrodniczej. Ich zaletą jest to, że mogą z niej korzystać wszyscy. Bez względu na wiek, wykształcenie. Można z nich korzystać samemu, w gronie rodzinnym a także z przewodnikiem. Szczególnie są polecane dla przedszkoli i szkół jako możliwość wyrwania uczniów z ławek szkolnych i możliwość poznania świata w inny sposób niż książki i internet. Przykładowe takie szlaki i ścieżki można znaleźć na terenie Krzesińskiego Parku Krajobrazowego oraz Parku Krajobrazowego „Łuk Mużakowa”.

Dzięki ścieżkom przyrodniczo-dydaktycznym, szlakom turystycznym można w prosty i tani sposób zorganizować fascynującą wycieczkę. Takie zajęcia i wiedza podczas nich zdobyta jest dużo łatwiej przyswajalna dla dzieci i na dłużej pozostaje w ich pamięci. Jest to także okazja do przebywania na świeżym powietrzu, zbliżenia się do piękna przyrody i poznania dziedzictwa krajobrazowo – kulturowego rodzimego terenu i województwa. Dodatkowo – dzieci szybciej uczą się gdy mogą czegoś dotknąć, powąchać, doświadczyć.

W związku z tym, szczególnego znaczenia nabierają zajęcia na trasie ścieżek przyrodniczo-dydaktycznych. Są one rodzajem szlaku turystycznego, który został w taki sposób wyznaczony w terenie, aby zaprezentować przyrodę jako zespół elementów i procesów tworzących wspaniały spójny system, będący środowiskiem, w którym żyjemy. Z tego też względu powstaje coraz więcej takich ścieżek i cieszą się one coraz to większą popularnością, gdyż pozwalają uczniom przemierzającym szlak (wraz z nauczycielem) pogłębić wiedzę na temat przyrody i regionu. Zatem dlaczego nie skorzystać z tego co daje nam najbliższe otoczenie i nie wybrać się na takie ścieżki? 

Nasz region kryje wiele tajemnic, często ukrytych wśród gęstej roślinność lasów. Przykładami takich niepowtarzalnych skarbów są np. zbiorniki pokopalniane na terenie Parku Krajobrazowego „Łuk Mużakowa”. Dzięki zaangażowaniu Lasów Państwowych wzdłuż tych zbiorników powstała Ścieżka Geoturystyczna „Dawna Kopalnia Babina”, na której dzieci i dorośli mogą dostrzec zależności między tradycją tego regionu, geograficznymi i geologicznymi uwarunkowaniami, które ukształtowały obecny krajobraz. Mogą nauczyć się kreatywnego myślenia, układania ciągów przyczynowo-skutkowych i wyciągania wniosków. Tak w wielkim skrócie można się dowiedzieć skąd się wzięła morena na tym terenie? Skąd się wziął węgiel brunatny lub dlaczego zbiorniki będące tak blisko siebie mają różne odcienie wody? Tego wszystkiego dowiedzieć się można na łonie przyrody.

Innym przykładem ścieżki jest ścieżka edukacyjna pn. „Cegielnia” na terenie Krzesińskiego Parku Krajobrazowego utworzona przy użytku ekologicznym o tej samej nazwie. Dzieci, młodzież, nierzadko osoby dorosłe poznają w tym obszarze nie tylko szereg procesów związanych z ekosystemem wodno-błotnym, ale co ważne obserwują gatunki je zamieszkujące, co jest szczególnie atrakcyjne. Dzieci zapoznawane są z tematyką przystosowania określonych gatunków zwierząt do danego siedliska, a także danej pory roku. Taka lekcja nie tylko zwiększa wyobraźnię dziecka, ale także zachęca go do dalszego wnikania w świat przyrody.

Różnorodne zadania i ćwiczenia przeprowadzone na ścieżkach dydaktycznych, szczególnie z mapami i przyrządami, kształtują wiele praktycznych umiejętności, wśród których trzeba wyróżnić m.in. orientację w terenie, poznawanie bogatej roślinności, rozróżnianie gatunków drzew ich liści i owoców. To właśnie dlatego, Służba Krzesińskiego Parku Krajobrazowego stworzyła niezwykle szeroki i ciekawy temat pn. „Dotykamy otaczającą nas przyrodę”. Temat, który bawi np. w trakcie gonitwy za motylem, pokazuje z jakich przyrządów w danym środowisku najlepiej jest skorzystać (lornetki, lunety), rozwija przestrzenne możliwości przy użyciu odbiornika GPS, a przede wszystkim uczy zdrowego i praktycznego podejścia do poznawania przyrody.

Praca w terenie stanowi najdoskonalszą pomoc dydaktyczną. Nie jest to sucha wiedza, którą nasze dzieci lub my sami uczyliśmy się z książek. Dlatego warto skorzystać z tego co dają nam najbliższe obszary przyrodnicze i nasz region. Gorąco Państwa zachęcam do skorzystania z możliwości edukacyjnych na ścieżkach dydaktycznych, które oferują Parki Krajobrazowe Województwa Lubuskiego.

 

Edyta Róż
Starszy specjalista ds. Krzesińskiego Parku Krajobrazowego
i Parku Krajobrazowego „Łuk Mużakowa”