Okolice Pszczewa to teren o niezwykłych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Doceniają to turyści, którzy przyjeżdżają tu na wypoczynek, a także przyrodnicy i władze województwa tworząc na tym terenie w 1986 roku jedną z form ochrony przyrody - Pszczewski Park Krajobrazowy wchodzący w skład struktury organizacyjnej Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego.

Przyroda to nie tylko rośliny i zwierzęta. Jej niezwykle istotnymi elementami są także: woda gleba, klimat oraz ukształtowanie terenu .Te abiotyczne składniki przyrody warunkują rozwój świata organicznego, a także decydują o walorach krajobrazowych obszaru. Teren Pszczewskiego Parku Krajobrazowego jest niezwykle urozmaicony pod względem rzeźby. Odczuwają to szczególnie rolnicy którym przyszło prowadzić prace polowe wśród licznych pagórków i obniżeń. Odczuwają to także użytkownicy drogi między Pszczewem, a Polickiem na przykład rowerzyści, dla których pokonanie tej trasy wiąże się z większym wysiłkiem gdyż droga wije się między wzniesieniami jak w górach.

Głaz narzutowy na dnie jeziora Lubikowskiego
Głaz narzutowy na dnie jeziora Lubikowskiego
„Twórcą” tej urozmaiconej rzeźby jest lądolód który kilkakrotnie nasunął się na obszar dzisiejszej Polski. Jego centrum znajdowało się w dalekiej Skandynawii, ale niskie temperatury i spore opady śniegu spowodowały jego znaczne powiększenie. Około 480 tys. lat temu lądolód „dotarł” z dalekiej północy aż do naszych gór – Karpat i Sudetów. Prawie cały obszar Polski pokrył lód. Potem lądolód dwukrotnie topił się i na nowo nasuwał na terytorium naszego kraju, ale nie miał już tak znacznych rozmiarów. Ostatecznie wycofał się z obszaru dzisiejszej Polski około 13 tys. lat temu. Pozostawił po sobie materiał skalny w postaci drobnych osadów takich jak piaski i gliny, na których powstały dzisiejsze gleby. Przywlókł liczne głazy czasem sporych rozmiarów tkwiące wśród pól, łąk i lasów. Wody lodowcowe w jednych miejscach wyżłobiły wiele obniżeń wypełnionych dziś przez jeziora, a w innych usypały wiele pagórków.

Ta masa lodu istotnie przemodelowała obszar dzisiejszego Parku, którego celem powołania była ochrona wyjątkowego krajobrazu leśno-pojeziernego. Spora lesistość tego obszaru (60%) wynika ze stosunkowo słabych gleb bielicowych powstałych na piaskach „przyniesionych” przez lądolód. Lasy, głównie bory, spełniają ważną rolę ochronną dla licznych na tym terenie jezior. Wody zajmują prawie 12% powierzchni Parku. Na tym obszarze znajduje się 31 jezior o powierzchni 10 ha i wiele mniejszych . Największe z nich znajdują się w rynnie glacjalnej utworzonej przez lądolód przebiegającej z NW na SE. Jezioro Lubikowskie to największe z jezior (314,6 ha) i najgłębsze (max 35 m głębokości). Amatorzy nurkowania dzięki przezroczystej wodzie mogą oglądać na jego dnie olbrzymie głazy narzutowe.

Oz nad jeziorem Chłop
Oz nad jeziorem Chłop
Teren Pszczewskiego Parku Krajobrazowego ze względu na „świeżość” form polodowcowych był licznie odwiedzany przez geomorfologów. To prof., Bartkowski, który przybył tu w latach 50-tych ubiegłego wieku opisał piaszczyste pagórki między Pszczewem i Polickiem przez naukowców zwane kemami. To one sprawiły tyle kłopotu ekipom wytyczającym drogę i kierowcom obecnie po niej jeżdżącym. W okolicy miejscowości Rańsko. nad jeziorami: Długim i Czarnym znajduje się inna ciekawa forma polodowcowa powstała w wyniku budującej działalności wód płynących w lądolodzie. Jest to piaszczysty podłużny pagórek w postaci wału o nazwie oz. Podobna forma, ale o wiele większych rozmiarach znajduje się na obrzeżach Pszczewa i towarzyszy rynnie jeziora Chłop. Mieszkańcy Nowego Gorzycka i kierowcy jadący w kierunku Poznania mijają codziennie wzniesienie które jest moreną czołową typu szczelinowego powstałą przy czole lądolodu w momencie jego wycofywania. Mimo, że lądolód wycofał się z Polski tysiące lat temu pozostawił po sobie skomplikowaną, niepowtarzalną rzeźbę od której jesteśmy zależni. Ukształtowanie terenu Pszczewskiego Parku Krajobrazowego jest tematem zajęć edukacyjnych odbywających się w Ośrodku Edukacji Przyrodniczej w Pszczewie. Uczniowie gimnazjów i liceów odwiedzają ten teren po to by na własne oczy zobaczyć formy polodowcowe, o których uczą się w szkole.

 

 

 

Starszy Specjalista Pszczewski Park Krajobrazowy

Małgorzata Schubert