Żółte, czerwone, niebieskie, zielone … właściwie znajdziemy tu wszystkie kolory tęczy, przy czym ich ubarwienie nie jest jednolite, ale tworzy wzory i rysunki zbudowane z kilku barw czy odcieni. Do tego dochodzą imponujące jak na owady rozmiary - ważki, bo o nich jest mowa, osiągają 8,5 cm długości i ponad 10 cm rozpiętości skrzydeł. Do tego zwinny i precyzyjny lot powietrznego drapieżcy. Nie raz moja kondycja została wystawiona na ciężką próbę i mimo wysiłków nie udawało mi się schwytać upatrzonej ważki, chociaż teoretyczną przewagę dawało mi zastosowanie siatki entomologicznej.
Podczas kilkuletnich badań stwierdzono łącznie w obu parkach aż 49 gatunków ważek, a występowanie kolejnych 6 można doszukać się w literaturze. To bardzo dobry wynik, bo na terenie całego województwa występuje 64 gatunki ważek, a w Polsce zanotowano ich 73. Nie zabrakło tu dwóch wg mnie najbardziej lubuskich ważek tj. oczobarwnicy jeziornej, stwierdzonej na jeziorach Jelito i Kałek w Gryżyńskim Parku Krajobrazowym. Jest to ważka odkryta na terytorium Polski dopiero w latach 90. dwudziestego wieku, a w lubuskim znajduje się aż 80% areału występowania tego gatunku w naszym kraju. Drugim gatunkiem jest potężny (jak na ważkę) czarny w żółte obrączki szklarnik leśny – związany z wartko płynącymi, śródleśnymi, czystymi strumieniami, jakich nie brakuje na terenie naszego województwa i w związku z tym aż ¼ krajowego zasięgu gatunku mieści się u nas. Ważkę tę wykazali badacze niemieccy z terenu obecnego Łagowsko-Sulęcińskiego Parku Krajobrazowego w latach 30. dwudziestego wieku. Po kilkudziesięciu latach udało się nam potwierdzić jej obecność, co świadczy o tym, że warunki siedliskowe nie uległy znacznemu pogorszeniu. Co więcej wykazaliśmy jego obecność także w drugim z badanych przez nas parków. Szklarnik leśny jest ważką opisaną w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt zagrożonych wyginięciem i jest objęty ścisłą ochroną, podobnie jak kolejne cztery gatunki znalezione w obu parkach tj. związane z dolinami rzecznymi gadziogłówka żółtonoga i trzepla zielona, z torfowiskami zalotka większa, czy z eutroficznymi zbiornikami wodnymi - zalotka spłaszczona. Dwa z powyższych (trzepla zielona, zalotka większa) chociaż nie są owadami specjalnie rzadkimi objęte są ochroną w całej Unii Europejskiej i tworzone są dla nich obszary Natura 2000.
Ważki ze względu na to, że: nie stanowią zbyt dużej grupy (tylko kilkadziesiąt gatunków), są duże i kolorowe (a więc bardzo fotogeniczne), są oznaczalne z fotografii (nie trzeba łapać i umieszczać w gablotach), są doskonałą grupą zwierząt dla każdego kto posiada chociażby minimalne zainteresowania przyrodnicze, a chciałby je pogłębić. Ponadto ważki chętnie zasiedlają modne ostatnio przydomowe oczka wodne, więc nawet tutaj można rozpocząć przygodę z ważkami. Oczywiście wszystkie potrzebne informacje w dzisiejszych czasach znajdziemy w internecie, polecam portal wazki.pl, który pomoże w identyfikacji gatunków. Obserwacje i fotografowanie ważek poza tym, że mogą stać się ciekawą formą spędzania wolnego czasu, to dodatkowo mogą przyczynić się do zwiększenia wiedzy o występowaniu ważek w naszym regionie. Okazuje się, że pod kątem rozpoznania rozmieszczenia ważek, aż 70% województwa lubuskiego stanowi białą plamę, co daje nam gwarancję dodatkowych emocji związanych z odkrywaniem tej fascynującej grupy zwierząt, których angielska nazwa wymownie nawiązuje do mitycznych smoków.
Główny Specjalista Pszczewskiego Parku Krajobrazowego
Ryszard Orzechowski