modraszek nausitous fot.K.GajdaKrzesiński Park Krajobrazowy jest miejscem występowania dwóch chronionych, rzadkich gatunków motyli dziennych znajdujących się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Są to: modraszek telejus Phengaris teleius oraz modraszek nausitous Phengaris nausithous. Te gatunki, mimo że dla wielu ludzi wyglądają niepozornie i są do siebie łudząco podobne (różnią się między innymi ilością rzędów kropek na spodniej stronie skrzydła), to w prawie polskim są objęte ochroną ścisłą, a dodatkowo wymagają ochrony czynnej.

To, co czyni je oryginalnymi i niepowtarzalnymi w skali kraju, to fakt, że motyle te osiągają na terenie Krzesińskiego Parku Krajobrazowego naturalną północnąmodraszek telejus fot.K.Gajda granicę zasięgu występowania w Polsce. Jednak ze względu na swoją specyficzną biologię, czyli uzależnienie od jednej tylko rośliny pokarmowej, jaką jest krwiściąg lekarski oraz wybranych gatunków mrówek z rodziny wścieklic (wchodzących w symbiozę z motylami), ich ochrona nie należy do łatwych czynności. Wynika to z faktu, że każdy z tych dwóch gatunków motyli ma własne indywidualne potrzeby życiowe, które w dzisiejszych czasach są zagrożone poprzez zarastanie bylinami, krzewami oraz inwazyjnymi gatunkami roślin.

Badania inwentaryzacyjne oraz monitoringowe prowadzone przez Służbę Krzesińskiego Parku Krajobrazowego wykazały, że w ciągu najbliższych lat istnieje wysokie prawdopodobieństwo zagłady modraszka telejusa, którego liczebność jest niewielka i wynosi tylko kilkanaście osobników. Jak pokazują badania naukowe prowadzone w Europie przez wyspecjalizowanych lepidopterologów (czyli osób badających motyle), niska liczba tych motyli na sporym odcinku zajmowanym przez roślinę pokarmową nie rokuje dobrze dla przetrwania gatunku i jeśli nie poprawi się warunków sprzyjających rozrodowi, jego kondycja osłabnie w wyniku małej puli wymiany genów, a co za tym idzie – gatunek wyginie.

Lepszą kondycją na terenie Parku cechuje się populacja modraszka nausitousa, ale w miarę postępowania zarastania wałów przeciwpowodziowych roślinami zacieniającymi podłoże, istnieje duże ryzyko zaniku również tego gatunku. By ochronić te dwa gatunki motyli dziennych od zagłady, należy stworzyć im jak najlepsze miejsca do rozrodu, a co za tym idzie ocalić ważne składniki bioróżnorodności Krzesińskiego Parku Krajobrazowego.

Skoszene fragmenty wałów fot. A.StammBy przyczynić się do ochrony tych dwóch gatunków motyli, na terenie tego Parku wykonuje się zadanie w ramach projektu pn. „Ochrona czynna wartości przyrodniczych stanowiących cenne elementy bioróżnorodności Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego”. Prace ochronne dla tych gatunków polegają na wykoszeniu wysokiej trawy na odcinkach wału przeciwpowodziowego Odry, na których występują te motyle. Wykoszenie traw w tym miejscu ma dwa cele: pierwszym jest ułatwienie wzrostu krwiściągu lekarskiego, który jest rośliną żywicielską dla obu tychKoszenie fragmentów wału przeciwpowodziowego fot.K.Gajda motyli oraz miejscem składania jaj. Drugim ważnym aspektem jest doświetlenie i dogrzanie mrowisk mrówek z rodziny wścieklic, które „adoptują” gąsienice tych motyli na czas zimy i karmią je dostając w zamian produkowany przez nie słodki nektar. W mrowiskach tych dochodzi również do przepoczwarzenia gąsienic w dorosłe motyle. Takie doświetlenie i dogrzanie mrowisk byłoby prawie niemożliwe z powodu zasłonięcia ich Usuwanie ściętej roślinności fot.A.Stammprzez wysokie trawy.

Wykoszenie traw zostało wykonane specjalistyczną kosiarką do prac z wysoką trawą i na nierównym terenie, której to zakup został współfinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze.

 

Sporządził:

Krzysztof Gajda

Główny specjalista ZPKWL

Zdjęcia: Krzysztof Gajda i Arkadiusz Stamm