Pszczewski Park Krajobrazowy został utworzony 25 kwietnia 1986 roku. Znaczna jego część położona jest w województwie lubuskim, w tym rynna jezior pszczewskich i fragment doliny Obry, a mniejsza w województwie wielkopolskim, głównie dolina Kamionki. Obszar parku charakteryzuje się niezwykłymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi. Jednym z takich cennych miejsc jest dolina rzeki Kamionki, stanowiąca fragment Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Została ona wyrzeźbiona przez wody wypływające spod lodowca, tworząc dolinę rynnową. Obszar ten charakteryzuje się silnie rozwiniętą siecią wodną. W jego obrębie występują rzeka Kamionka oraz liczne cieki, stawy, jeziora i źródła. Kamionka jest lewym dopływem Warty, która uchodzi do niej na 128,5 km. biegu. Jej długość to 21 km, z czego 14,2 km przypada na Pszczewski Park Krajobrazowy, na odcinku od Lewic do Kamionny. W tej części znajduje się rezerwat przyrody Dolina Kamionki. Rezerwat ten został utworzony w 2004 roku ze względu na ochronę lasów liściastych, w tym grądy i olsy wraz z fragmentem rzeki Kamionki i licznymi obszarami źródliskowymi.

Suchy skalisty jar
Suchy skalisty jar
Obszarem źródliskowym nazywamy teren, na którym woda podziemna wydostaje się na powierzchnię w postaci między innymi źródeł, czyli naturalnie, skoncentrowanych i samoczynnych wypływów wody podziemnej na powierzchnię ziemi. Na terenie parku dogodne warunki do występowania źródlisk występują właśnie w dolinie Kamionki. Dolina ta zawdzięcza swój specyficzny mikroklimat licznym wypływom wód podziemnym. Ich wody wydostają się na powierzchnię w postaci źródlisk. Wydajność jest znaczna jak na warunki niżowe. Woda jest dość chłodna, przeciętnie wynosi 10°C. Maksimum wydajności źródeł w dolinie Kamionki przypada na miesiące czerwiec-lipiec. Najczęściej występują takie, w których ze stromego zbocza mniejszym lub większym strumieniem płynie woda. Są również miejsca gdzie woda wybija pionowo pod ciśnieniem, przypominając niewielki gejzer. Przykładem jest źródło na trenie rezerwatu Dolina Kamionki. Wypływająca woda w wyniku erozyjnego działania rzeźbi teren, po którym płynie, tworząc jary. Zazwyczaj te niewielkie formy ukształtowania terenu, występują w postaci wydłużonego zagłębienia o wąskim dnie i stromych zboczach. Liczne jary występujące w dolinie Kamionki, odprowadzają wodę ze zboczy zasilając rzekę Kamionkę. W ich dnach woda płynie lub nie, a w suchych korytach pojawia się tylko po opadach. Niewątpliwie te malownicze wyrzeźbione przez wodę wąwozy dodają uroku zalesionym zboczom doliny. Szczególnie jesienią poprzez różnorodne barwy liści nadają jej bajkowy krajobraz.

Oprócz źródeł w dolinie Kamionki powszechne są młaki. Ten powierzchniowy, nieskupiony wypływ wód podziemnych, zazwyczaj zabagniony i często porośnięty bujną roślinnością bagienną stanowi istotny element krajobrazu tego obszaru. Na terenie parku, w dolinie występują również torfowiska źródliskowe z charakterystyczną dla siebie roślinnością.

Woda wypływająca ze źródeł
Woda wypływająca ze źródeł
Ze względu na specyficzną roślinność oraz rzadkie gatunki zwierząt, dolina Kamionki to wyjątkowy pod względem przyrodniczym obszar, który podlega również ochronie w ramach Europejskiej Sieci Ochrony Przyrody NATURA 2000. To właśnie kilkadziesiąt źródlisk położonych w obrębie malowniczej doliny Kamionki stało się w ostatnich latach przedmiotem zainteresowania i lustracji terenowych pracowników Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Obszary źródliskowe doliny Kamionki można podziwiać, przemierzając żółty i czerwony szlak pieszy lub jadąc czerwonym czy niebieskim przeznaczonym dla rowerzystów. Zatem zapraszam do spotkania oko w oko z wartkim, prawie górskim nurtem Kamionki i licznymi źródliskami płynącymi malowniczymi jarami. Za sprawą niezwykłych krajobrazów oraz specyficznego mikroklimatu, w tym urokliwym miejscu poczuć można się będzie jak na przedgórzu.

 

 

 

Specjalista Pszczewskiego Parku Krajobrazowego

Ewa Gąsior-Fryza