Ze względu na piękno i dostojny krok żuraw od zawsze budził we mnie uczucie wielkiego podziwu. Jest najbardziej znanym przedstawicielem żurawiowatych w Polsce. Ptak ten, podróżując stadami, wraca z dalekich ciepłych krajów aż do początków maja, docierając zawsze w te same ulubione miejsca.

Warto dodać, że dorosłe osobniki tego gatunku łączą się w trwałe pary. Podczas przelotów wydają donośne głosy zwane klangorami, które słyszane są z odległości kilku kilometrów. Można powiedzieć, że żuraw jest bardzo głośnym i „gadatliwym” ptakiem, jednak w pobliżu swojego gniazda jego ton opada, staje się znacznie cichszy. Wiosenne zaloty młodych, za sprawą podchodów, podskoków i walk z podniesionymi skrzydłami oraz głośnymi pokrzykami, sprawiają, że są chyba jednymi z najbardziej ciekawych ptasich widowisk. Takie tańce możemy często zaobserwować u odpoczywających żurawi podczas jesiennych wędrówek.

Przebywające głównie na mokradłach, dzikich łąkach w zacisznych rewirach, z dala od człowieka, gniazdują na ziemi w miejscach wzniesionych nad bagno. Niemniej jednak coraz częściej spotykamy je w pobliżu ludzkich osiedli. Żuraw to ptak urodziwy, o wysokości do 120 cm, prawie pionowej postawie ciała, długich nogach i dziobie. Jego mała głowa z charakterystyczną czerwoną plamką, która nie ma związku z płcią, ale z psychicznym stanem osobnika, głównie z jego agresywnością, osadzona jest na długiej szyi. Samiec jest wyraźnie większy od samicy, a rozpiętość jego skrzydeł sięga do 220 cm. Charakteryzuje się popielatym upierzeniem, czarną szyją i przodem głowy, białą smugą zaczynającą się od oka i przechodzącą w dół szyi. Poruszający się wolno żuraw, z pióropuszem wydłużonych i wygiętych piór z tyłu ciała, wygląda naprawdę dostojnie.

Żurawie przystępują do lęgów już w marcu, gdy żurawi rodzic chroni jaja przed wychłodzeniem czy intruzami np. krukami. Po widowiskowych tańcach godowych para buduje gniazdo, zazwyczaj wśród bagien czy podmokłych olsów, w niedostępnym miejscu. Samica zazwyczaj składa 2 jaja, które wysiaduje na zmianę z samcem przez około miesiąc. Młode opuszczają gniazdo w kilka dni po wykluciu, natomiast zdolność lotu osiągają dopiero po 70 dniach.

Żurawie w naszym kraju objęte są ochroną gatunkową i wciąż zwiększają swoją populację. W kontakcie z człowiekiem stają się mniej płochliwe i zamieszkują coraz bliżej nas. Na terenie województwa lubuskiego ważny przystanek na drodze migracji tego ptaka stanowią rozlewiska na terenie Parku Krajobrazowego „Ujście Warty” i w obrębie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Ze względu na licznie występujące na terenie parków podmokłe olsy i innego rodzaju mokradła żuraw jest tu często widywany w okresie od wiosny po zimę. Jednak, gdy zima jest nieco łagodniejsza, zdarzają się również przypadki osobników zimujących na terenie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego.

Ewa Gąsior-Fryza
Specjalista Pszczewskiego Parku Krajobrazowego