Jedną z form ochrony przyrody w Polsce są rezerwaty przyrody. Występują one na całym świecie. W Polsce możemy zauważyć wzrost ich liczby w stosunku do lat ubiegłych. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, rezerwat pozwala na zachowanie walorów przyrodniczych, krajobrazowych, dydaktycznych i naukowych poprzez ochronę roślin czy zwierząt, które nie występują nigdzie indziej, nie licząc danego rezerwatu. Na terenie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego znajdującego się we wschodniej części województwa lubuskiego, znajdują się 3 rezerwaty przyrody: „Jezioro Wielkie” (gmina Trzciel), „Jeziora Gołyńskie” (gmina Pszczew) oraz „Dąbrowa na wyspie” (gmina Przytoczna).

W południowej części Pszczewskiego Parku Krajobrazowego znajduje się rezerwat przyrody „Jezioro Wielkie", który jest rezerwatem faunistycznym, istniejącym od 31 lat, położonym ok. 1 km na północ od miejscowości Trzciel. To płytkie przepływowe jezioro oligotroficzne o  powierzchni ok. 217 ha, przez które przepływa rzeka Obra. Na jeziorze zielenią się 3 wyspy. Na największej wyspie podziwiać możemy dorodne, ponad 200-letnie dęby. Najmniejsza z nich w  całości porośnięta jest olszą czarną, znajduje się tu kolonia kormoranów. Obrzeża jeziora i jego otoczenie stanowią ważne środowisko życia i  miejsce godów, dla co najmniej 8 gatunków płazów. Głównym celem ochrony w  rezerwacie są biotopy lęgowe oraz miejsca żerowania i odpoczynku ptaków wodno-błotnych. Do najliczniej spotykanych i  gnieżdżących się gatunków należą: kaczka krzyżówka, czapla siwa, kormoran, łyska, perkoz dwuczuby, gągoł, krakwa, bąk, trzciniak, potrzos oraz wiele gatunków ptaków wróblowatych.

 W centralnej części Pszczewskiego Parku Krajobrazowego znajduje się rezerwat przyrody „Jeziora Gołyńskie”. Ten 50 - letni rezerwat typu torfowiskowego, stanowi fragment dawnego Jeziora Gołyńskiego. Obecnie przez ekspansję lasu częściowo osuszonego. Znajduje się ok 2 km na południe od miejscowości Borowy Młyn. Celem utworzenia rezerwatu było zachowanie fragmentu lasu wilgotnego, ze stanowiskami rzadkich roślin torfowiskowych. Rezerwat składa się z dwóch płatów leżących u brzegów jezior, które znajdują się w rynnie polodowcowej, wśród pszczewskich lasów. W granicach rezerwatu występują fragmenty szuwarów z roślinami takimi jak kłoć wiechowata, narecznica błotna, trzcina, czy pałka wąskolistna oraz torfowisko przejściowe. Ekosystemy leśne reprezentowane są głównie przez drzewostany olszowe z  domieszką brzozy brodawkowatej i sosny pospolitej, na siedlisku lasu mieszanego bagiennego. Do rzadkich gatunków roślin rosnących w  rezerwacie należą: rosiczka okrągłolistna, bobrek trójlistkowy, pływacz średni, fiołek błotny.

 Ostatnim z opisywanych rezerwatów jest rezerwat florystyczny „Dąbrowa na wyspie”. Jest on najmłodszym rezerwatem na terenie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego (27 lat). Znajduje się w jego południowej części, na jeziorze Lubikowskim, w odległości ok. 3 km od miejscowości Stołuń. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie lasu liściastego położonego na malowniczej wyspie Jeziora Lubikowskiego. Rezerwat stanowi cenną ostoję ptactwa wodno-błotnego. Teren rezerwatu jest falisty otoczony pasmem szuwarów stanowiących dogodne miejsce lęgowe dla ptaków wodnych takich jak: łabędź niemy, gęgawa, bąk, cyraneczka i gągoł. Ochroną objęty jest porastający wyspę las dębowy o naturalnym charakterze z domieszką buka pospolitego i olszy czarnej, w wieku ok. 170 lat. Stwierdzono tu występowanie przeszło 100 gatunków roślin m.in.: pierwiosnka lekarskiego, konwalii majowej, dzwonka brzoskwiniolistnego oraz bluszczu pospolitego.

Zapraszamy do odwiedzania wszystkich lubuskich parków krajobrazowych
i odkrywania perełek przyrodniczych znajdujących się na ich terenie.

Anna Krajewska

Specjalista w Pszczewskim Parku Krajobrazowym