Pola uprawne w Barlinecko-Gorzowskim Parku Krajobrazowym fot. Paweł CieniuchPark krajobrazowy jest jedną z form ochrony przyrody, o której mówi Ustawa o ochronie przyrody z 2004 r. Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe i walory krajobrazowe w celu ich zachowania i popularyzacji, ale przede wszystkim w warunkach zrównoważonego rozwoju.

Fakt położenia gospodarstwa rolnego na obszarach o szczególnych walorach przyrodniczych może budzić obawy w swobodzie użytkowania gruntów, wynikające z obowiązujących przepisów. Nie istnieje jednak zupełny zakaz prowadzenia działalności rolniczej na terenie parku krajobrazowego.
Z uwagi na ochronę wartości parku, wprowadza się zakazy i nakazy wynikające z celu ochrony obszaru parku. Jednak kluczowe ma tu znaczenie właśnie zrównoważony rozwój. Cóż to takiego właściwie jest? Zrównoważony rozwój to taki sposób gospodarowania, w którym zaspokojenie potrzeb obecnego pokolenia nie zmniejszy szans na zaspokojenie potrzeb przyszłych pokoleń, a podstawą jest środowisko naturalne.

Prowadząc działalność rolniczą na obszarze chronionym należy unikać działań mogących niekorzystnie wpływać na środowisko, wprowadzających zmiany w przyrodzie na danym obszarze. W przytoczonych poniżej przykładach kilku zakazów przedstawiono, jakiego rodzaju działania są niepożądane.

Osobom prowadzącym działalność zakazuje się umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu. W dobie wielkoobszarowego Sianokosy w Parku Krajobrazowym Ujście Warty fot. P. Cieniuchrolnictwa nie należy likwidować i niszczyć zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z zapewnienia bezpieczeństwa dla życia i mienia. Nie należy zmieniać stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej i leśnej. Budowanie nowych obiektów budowlanych jest możliwe z zachowaniem 100 m odległości od linii brzegów rzek, jezior i innych naturalnych zbiorników wodnych, po uzyskaniu stosownych pozwoleń. Jeżeli w danym parku zakazuje się prac ziemnych, dokonanie niwelacji będzie niemożliwe o ile prowadzi do zmiany rzeźby terenu. Bezprawnym jest także likwidowanie, zasypywanie i przekształcanie zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych będących środowiskiem życia wielu gatunków roślin i zwierząt, prawem chronionych. Szczególnej uwadze podlega również sposób stosowania nawozów, a także chowu i hodowli zwierząt.

Wachlarz zakazów obowiązujący na terenie danego parku krajobrazowego jest doprecyzowany w uchwale sejmiku województwa, tworzącej obszar chroniony i nie musi obejmować wszystkich zakazów wskazanych Ustawą.

Wypas zwierząt w Pszczewskim Parku Krajobrazowym, fot. archiwum ZPKWLPożądanym kierunkiem rozwoju na obszarach przyrodniczo cennych jest rolnictwo ekologiczne, które doskonale wpisuje się w zrównoważony rozwój. Osiągnięcie celu prowadzonej działalności na obszarze chronionym jest możliwe tylko poprzez wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań w rolnictwie, modernizowanie cyklu produkcyjnego, zakup odpowiednich maszyn roboczych, innowacyjne spojrzenie na system uprawy związany z ochroną środowiska. Opisane wyżej gospodarowanie pozwala na osiąganie ekonomicznych korzyści, produkcję zdrowej żywności, ale właśnie poprzez ekologiczne rozwiązania produkcyjne, przyjazne środowisku.

Z uwagi na unikatowość parku krajobrazowego, należałoby każdorazowo podejmując nowe działania w swojej aktywności rolniczej sięgnąć do uchwały sejmiku województwa mocą, której utworzono dany park i zapoznać się z wytycznymi, które pomogą wskazać odpowiedni kierunek działalności bez uszczerbku dla środowiska przyrodniczego.

Julita Chylińska-Kasza

Gryżyński Park Krajobrazowy