Miesiąc sierpień już dawno za nami, zatem nadszedł czas na podsumowanie prac sezonowych z zakresu czynnej ochrony bociana białego. Na obszarze Parku Krajobrazowego „Ujście Warty” (PK”UW”) w tym roku Służba Parku po raz drugi z rzędu przeprowadziła akcję czyszczenia gniazd oraz obrączkowania młodych ptaków na gniazdach z tego terenu. Wszystko w ramach kontynuacji jednego z wielu projektów czynnej ochrony przyrody prowadzonej w parkach krajobrazowych, a realizowanych przez Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego i współfinansowanych ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze.
obrączkowanie bocianów 2018 fot. A. SzmatowiczW czerwcu ubiegłego roku oczyszczono gniazda z pozostałości pochodzenia antropogenicznego oraz zaobrączkowano 99 młodych bocianów w gminie Witnica, Słońsk i Górzyca. Gniazda wybrano na podstawie wiosennego monitoringu obszaru, który wykazał największy stopień zasiedlenia tychże gniazd oraz proporcjonalnie największy odsetek młodych bocianów w przeliczeniu na wielkość terenu. Istotny był również aspekt bezpiecznego i bezkolizyjnego dostępu do gniazda, który zapewniła firma Enea Sp. z o.o. Wszystkie gniazda zlokalizowane są zwyczajowo na różnego typu słupach, drzewach, kominach i dachach budynków, do których dostęp zapewniony może być tylko dzięki podnośnikom koszowym. Tak pokrótce przedstawia się sytuacja z roku 2017 w PK”UW”. A jak obecnie wygląda sytuacja tego gatunku i jakie są efekty czynnej ochrony w roku 2018?
obrączkowanie bocianów 2018 fot. A. SzmatowiczNa wstępie należy przypomnieć skąd się pojawił pomysł na czyszczenie gniazd i obrączkowanie identyfikacyjne piskląt. Tak się składa, że praca przyrodników to nie tylko widoczne „zmagania w terenie”, lecz również (a może przede wszystkim) wiele tygodni skrupulatnych analiz zebranych wcześniej danych, mozolnych rozważań i wspólnych decyzji co do oczekiwanych skutków (ustawowych i społecznych). Lata obserwacji wykazały bowiem, że liczebność populacji w naszym kraju określana jest na około 42-43 tys. par, co stanowi około 20% populacji bociana białego na świecie. To dlatego powszechnie uważa się, że co piąty bocian jest Polakiem. Niewątpliwie sprzyjają temu liczne tereny użytkowane rolniczo, a także ustanowiona w polskim prawie ochrona gatunkowa. Ciekawostką jest fakt, że bocian biały to jedyny tak duży ptak w Europie, osiedlający się w pobliżu ludzi. Przyszłość bociana białego w Polsce nie rysuje się jednak w różowych kolorach. Szacuje się, że od 2005r. polska populacja tego gatunku zmalała aż o 10 tysięcy par!!! Przyczyn tego zjawiska jest wiele. Z tego też względu pracownicy Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego przystąpili do wspomnianych wyżej prac ochronnych.
Od marca do czerwca br. Służba Parku prowadziła comiesięczne kontrole wszystkich gniazd. Na tej podstawie rozpoznane zostały gniazda zajęte Obrączkowanie bocianów 2018 fot. A. Szmatowiczprzez bociany powracające z zimowiska, sukces lęgowy oraz dostępność z podnośnika. Analizując zebrane dane doszliśmy do wniosku, że w tym roku projektowanym pracom poddane zostaną gniazda z tego samego obszaru, co rok wcześniej. Dzięki temu w drugiej połowie czerwca przeprowadzono dwuetapowe działania, w wyniku których „odwiedziliśmy” i oczyściliśmy 30 gniazd z terenu gminy Witnica, Słońsk i Górzyca. Usunięte worki, sznurki, żyłki i inne niebezpieczne elementy pozwolą na bezpieczniejsze odchowanie młodych piskląt i zwiększenie sukcesu lęgowego w kolejnych sezonach. Jednocześnie z czyszczeniem gniazd wykonano obrączkowanie 85 młodych bocianów (w 27 gniazdach). Dzięki temu za około 4 lata, gdy młode bociany zaczną wracać do Polski na sezon godowy, unikalny numer obrączki odczytany przez dowolnego obserwatora i zgłoszony do bazy (Stacja Ornitologiczna w Gdańsku) lub do Służby Parku pozwoli na „śledzenie historii” każdego z bocianów oddzielnie – nieraz na przestrzeni wielu lat i w wielu krajach. Dla pełnego sukcesu tego projektu należy wspomnieć, w jaki sposób każdy obywatel – miłośnik przyrody może przyczynić się do poszerzenia naszej wspólnej wiedzy na temat tego gatunku. Wystarczy w sezonie letnim obserwować miejsca występowania bocianów i przy pomocy lornetki lub aparatu z dobrym obiektywem odczytać numer zapisany na obrączce umieszczonej na nodze ptaka, zanotować czas i miejsce obserwacji oraz zgłosić takie spostrzeżenie. Rodzaje obrączek są różne; spotykane są metalowe oraz plastikowe w różnych kolorach – wszystkie jednak są tak samo ważne. Na załączonych zdjęciach przedstawiamy ujęcia z tegorocznej akcji w Parku Krajobrazowym „Ujście Warty”. Życzymy udanych obserwacji w następnym sezonie!

 

Paweł Cieniuch
Gł. Spec. w BGPK i PK”UW”