Zima… czas odpoczynku, regeneracji, ale także przetrwania dla wielu stworzeń. Co wtedy robią ptaki? Dlaczego tak wiele z nich łączy się w grupy, stada? Odpowiedzi daleko nie trzeba szukać: wiele stosunkowo małych ptaków łączy się w większe stada, bo w takim łatwiej znaleźć pokarm. A o taki łatwiej na wsiach, obrzeżach miast, gdzie znajdują się szpalery krzewów, drzew owocowych, ale także stare sady, ogrody. Krzesiński Park Krajobrazowy to teren niezwykle urozmaicony. Choć obszar ten słynie z bocianów oraz ptaków wodno-błotnych, nie należy pomijać jego mozaiki różnych siedlisk, które pozwalają wielu ptakom przetrwać ciężki dla nich okres niedostatku pokarmu. To właśnie zima staje się okresem, w którym poprzez zwiększoną koncentrację ptaków przy osiedlach ludzkich odbywa się dla wielu obserwatorów, amatorów ornitologii akcja pt: „Zimowe Ptakoliczenie”.

KwiczołCzym zatem ono jest i na czym polega? Zimowe Ptakoliczenie jest próbą stwierdzenia jak największej ilości gatunków i osobników ptaków w możliwym krótkim czasie, na terenie całej Polski. Odbywa się ono zawsze w ostatni weekend stycznia. Nie ma żadnych ograniczeń dla chcących uczestniczyć w liczeniu - każdy może notować, ilu przedstawicieli którego gatunku odwiedza np. karmnik, ogród, skwer przed blokiem czy okoliczny Park, wioskę czy też teren do niej przyległy. Liczenie przeprowadzić można indywidualnie, w gronie znajomych, czy też podczas wycieczki ornitologicznej z przewodnikiem, którym może być np. pracownik Służby Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego. W ramach tego liczenia pragniemy skupić się na tych gatunkach, które zimą można spotkać jak najbliżej człowieka. Dzięki wynikom dostarczanym przez uczestniczących w akcji obserwatorów można tworzyć zestawienia najliczniej spotykanych o tej porze we wsiach, parkach i ogrodach ptaków. Możliwe jest również zauważanie ciekawych zjawisk zachodzących w ptasim świecie. 

Bogatka

Np. w 2007 roku ptak o nazwie kwiczoł znalazł się na pierwszym miejscu w kraju, jeśli chodzi o liczebność, a rok wcześniej zajmował pozycję 15. Dzięki ponad dwóm tysiącom obserwatorom z całej Polski wiemy, że 5 lat temu w Polsce miał miejsce bardzo silny przelot kwiczołów (w niektórych miejscach widywano stada liczące kilkaset, a nawet powyżej tysiąca osobników). Jest oczywiste, że wyniki nie powiedzą dokładnie, ile ptaków żyje zimą w Polsce, ale dzięki zbieranym co roku danym możemy śledzić potencjalne zmiany i sprawdzać, czy pokrywają się one z wynikami ściśle naukowych opracowań wykonywanych przez profesjonalnych ornitologów.

Wróbel

Jak zatem przeprowadzić liczenie? W sobotę lub niedzielę należy poświęcić na liczenie przynajmniej godzinę. W przypadku notowania ptaków odwiedzających karmnik do specjalnie przygotowanej karty obserwacji należy nanieść maksymalną liczbę osobników widzianych w jednym momencie, co pozwoli uniknąć kilkakrotnego rejestrowania tej samej bogatki czy tego samego dzwońca. Podczas spaceru, np. po parku, należy wybrać taką trasę, która nie będzie prowadziła dwa razy przez to samo miejsce, co także zmniejszy ryzyko powtórnego policzenia tych samych ptaków (choć zawsze będzie ono istniało). W sytuacji spotkania dużego stada, należy starać się je oszacować - trzeba zawsze unikać takich określeń jak "duże stado", "małe stado", "kilka ptaków", itp., ponieważ takich danych nie będzie można policzyć, wprowadzić do bazy danych i nie zostaną one uwzględnione przy podawaniu ostatecznych wyników dla całego kraju. Wszystkie dane są przesyłane do Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, które poddaje analizie zebrane wyniki. Po kilku dniach każdego roku, dowiadujemy się który gatunek był najliczniej spotykany, ale także jakie stwierdzono rzadkie gatunki.
KrzyżówkaZ reguły w corocznej czołówce Zimowego Ptakoliczenia znajdują się wróbel oraz krzyżówka, ale jak pokazują poprzednie lata, mogą znaleźć się na podium też takie gatunki, dla których nasz kraj staje się miejscem schronienia przed nadciągającymi siarczystymi mrozami, a których przylot można nazwać inwazją.

Zapraszamy zatem wszystkich Państwa do Zimowego Ptakoliczenia, do akcji dzięki której możemy poszerzyć swoją wiedzę o ptakach, ale też poznawać ciekawe ptasie obszary, jakim jest na przykład Krzesiński Park Krajobrazowy.

 

 

Starszy Specjalista Krzesińskiego Parku Krajobrazowego

Krzysztof Gajda